کنجد با نام علمي (sesamum indicum) يکي از قديمي ترين چاشني ها است که استفاده آن از 1600 سال پيش از مسيح گزارش شده. خاستگاه دقيق آن مشخص نيست، اما هنوز تست هاي دي ان اي زيادي براي تعيين آن در حال انجام است. در هر صورت به نظر مي رسد که اين گياه از هندوستان آمده و به آفريقا و آسيا پراکنده شده.
کنجد گياهي روغني است، و دانه هاي آن 55 تا 60 درصد روغن و 24 درصد پروتئين دارند. روغني که با روش سرد حاصل مي شود طعمي لطيف دارد و در صنايع غذايي و قنادي استفاده مي شود.
آسيا و مخصوصا هندوستان، با 2.5 ميليون هکتار، بيشترين سطح زير کشت کنجد را دارد. پس از آن چين با 900 هزار هکتار قرار دارد و ديگر توليد کنندگان مهم کنجد ميانمار، اتيوپي، نيجريه، تانزانيا و سودان هستند. با اين حال، مزارع يونان بيشترين توليد در هکتار را دارند.
از طرف ديگر، ژاپن، چين، ترکيه، کره جنوبي و اسرائيل بزرگترين وارد کنندگان کنجد هستند.
به عنوان يک محصول، کنجد ويژگي هاي کشاورزي خاصي دارد. کنجد به آساني با شرايط معتدل و گرمسيري سازگاري پيدا مي کند و در خاک هايي با رطوبت مناسب، با بارش و آبياري حداقلي نيز خوب رشد مي کند. کنجد در دماي بالا محصول خوبي مي دهد و دانه هاي حاصله، قيمت بالايي دارند.
دانه هاي کنجد به طرق مختلف مورد استفاده قرار مي گيرند. اکثر آنها براي توليد روغن به کار مي روند، اما اين دانه ها براي محصولات قنادي و ديگر اقلام صنايع غذايي نيز کاربرد دارند. دانه هاي خام يا بو داده کنجد در بازار غذايي بيو ارگانيک نيز تقاضاي زيادي دارند.
گياه کنجد ريشه اي محوري و اندکي منشعب دارد. ساقه اين گياه راست است و بين 50 تا 150 سانتي متر ارتفاع دارد و از موهاي زبر پوشيده شده. برگ هاي اين گياه بلند و پوشيده از موهاي زبر هستند. گل هاي يک تا سه تايي اين گياه در پايين برگ ها قرار دارند و رنگ هاي متفاوتي از سفيد تا بنفش دارند. ميوه اين گياه کپسول ترک خورده 4 سانتي متري است. دانه ها کوچک و بيضي شکل هستند و رنگ هاي مختلفي دارند.
اين گياه بهترين رشد را در اقليم هاي گرم دارد، جوري که در دوره رويش که 77 تا 85 روز به طول مي انجامد، به ثبات گرمايي و دماي بالاي صفر درجه سانتي گراد احتياج دارد. دانه ها در دماي 15 تا 16 درجه سانتي گراد جوانه مي زنند و تحمل دماي کمتر از 5 درجه بالاي صفر را ندارند. همچنين در دماي زير 15 درجه سانتي گراد اين گياه رشد نمي کند. کنجد رطوبت را دوست دارد و در مقابل خشکي مقاوم نيست. بهترين محصول از خاک حاصلخيز با بافت متوسط و آب زيرزميني عميق تر بر مي آيد.
براي انتخاب مناسب ترين خاک براي کاشت کنجد، دنبال اين ويژگي ها بگرديد:
معمولا دو نوع دانه کنجد در زراعت به کار مي رود : دانه هاي سفيد مناسب براي صنعت شيريني پزي و دانه هاي قهوه اي يا مرکب براي توليد روغن کنجد. به هر حال توصيه نمي شود انواع مختلف دانه را ترکيب کنيد چراکه کيفيت دانه برداشتي يکدست نخواهد بود.
کنجد در مراحل اول رويش به آهستگي رشد مي کند؛ و به همين دليل است که خاک بايد خالي از علف هاي هرز باشد. اين بذر مي تواند پس از باقلائيان، غلات زمستانه و گياهان صنعتي که به آنها کود کشاورزي داده شده، کاشته شود. در مورد کوددهي به کنجد اين نکته حائز اهميت است که بدانيم حدود 70 درصد مواد مغذي پس از دوره گلدهي مصرف مي شود؛ براي همين است که کوددهي در طول رويش ضروري است.
آماده سازي خاک به منظور ايجاد زميني سست، درجه بندي و طبقه بندي شده انجام مي گيرد. آماده سازي ابتدايي خاک شامل وجين کردن، شخم زدن و صاف کردن زمين مي شود. علف هاي هرز با دست، با ماشين يا با استفاده از علف کش ها از بين مي روند. به منظور اطمينان از نرم بودن خاک به اندازه کافي براي نفوذ عناصر، شخم زدن بايد پس از اولين باران انجام شود.
سپس کنجد معمولا با استفاده از ماشين آلات مخصوص، در فاصله هاي 35 تا 45 سانتي متري ميان رديف ها، و در عمق 2 تا 3 سانتي متري کاشته مي شود. 7 تا 8 کيلوگرم بذر براي هر هکتار لازم است. پيشنهاد مي شود اگر خاک خشک است، پيشنهاد مي شود اندکي آنرا صاف کنيد. به عنوان مراقبت، هرس کردن ضروري است.
در مورد کود دهي، کنجد به نيتروژن، فسفات و پتاس احتياج دارد. کمپوست و کود حيواني نيز پيشنهاد مي شود.
در اولين مراحل رويش، کنجد بسيار کند رشد مي کند و توان مقابله با علف هاي هرز را ندارد. به همين دليل، خاک بايد پيش از کاشتن کنجد از علف هاي هرز پاک شود.
پر بودن خاک از آب مقصر اصلي بيماري هاي ريشه و ساقه است، اما رطوبت زياد مي تواند محصول کنجد را هم خراب کند.
برداشت زماني انجام مي شود که ميوه هاي پايه مي رسند، دانه هاي ميوه ها رنگ مخصوص به نوع را مي گيرند (سفيد يا قهوه اي) و برگ هاي پايه ساقه ريخته اند. کنجد معمولا 90 تا 130 روز پس از کاشت، آماده برداشت است.
در مساحت هاي کم، کنجد با داس برداشت مي شود و سپس در چندين پشته مي بندند تا بدون از دست دادن کيفيت، خشک شود. پس از خشک شدن، پشته ها روي زمين مي افتند. در مساحت هاي بزرگ تر، کنجد در دو فاز برداشت مي شود. ابتدا توسط ماشين درو قطع و پشت آن رديف مي شود و سپس توسط کمباين، جمع مي شود.
شرايط انبارداري ضعيف مي تواند به کاهش کيفيت دانه هاي کنجد منجر شود. غبار، شن يا سنگ مي تواند به راحتي با دانه هاي کوچک گندم مخلوط شود، بنابراين لازم است از حفظ کيفيت دانه هاي برداشت شده مطمئن شويم.
دانه هاي برداشت شده در لايه هاي نازک گذاشته و تا وقتي که به رطوبت 9 درصد مي رسند، هر چند وقت يک بار تکانده مي شوند. تقريبا از هر هکتار، 1500 کيلوگرم حاصل مي شود. دانه ها بايد بدون تماس بيشتر با خاک، براي جلوگيري از هرگونه آلودگي که کيفيت آنها را تحت تاثير قرار دهد، خرمن کوبي شوند.
کنجد در مزرعه خشک مي شود و تنها هنگامي که تقريبا 6 درصد رطوبت وجود دارد، انبار مي شود. دانه هاي مرطوب منجر به توليد کمتر مي شوند، به خصوص براي توليد روغن؛ آنها همچنين مي توانند باعث مسدود شدن دستگاه هاي روغن گيري شوند. به علاوه، آنها مستعد بيماري هاي قارچي هستند. بنابراين، اطمينان از خشک بودن دانه ها به اندازه کافي پيش از انبار آنها در مخازن، حياتي است.
توصيه هايي براي نگهداري
منبع : https://etojihi.com/2019/07/02/how-to-grow-sesame/
درباره این سایت